ÇOK SEVERİM : GÖSTERGEBİLİM

İLETİŞİM ÇALIŞMALARINDA GÖSTERGEBİLİMSEL YÖNTEM

Gösterge bir nesnenin  bir olgunun varlığına ya da gerçekliğine karar vermemizi sağlayan bir kavramdır.Bir nevi nesnenin olgunun varlığını gerçekliğinin saptanmasına yardımcı olur.Tabi bunun iyi kötü yalan gerçek yorumlaması herkesin kendi algılamasına bağlıdır.Göstergebilim genellikle pozitivist olmayan yöntemler arasında yer almaktadır. Öte yandan çıkış noktasının yapısalcılık olması nedeniyle söylem çözümlemesi gibi diğer yorumsayıcı yaklaşımlarla kıyaslandığında pozitivizme de yakındır.

En genel tanımıyla göstergebilimse göstergeleri gösterge dizgilerini ele alan bir bilim dalıdır. Kimi bilginler gösterge bilim içine doğal dilleri katarken kimileride göstergebilimin sadece dil dışı göstergeleri inceleyen bir dal olduğunu savunur.

1960'lardan sonra biri yapısalcılık biri post-yapısalcılık yaklaşım içinde çıkan Ferdinand de Sassure'un ve Charles Sanders Pierce'in tanımlamaları vardır. Pierce bilimi semiyoloji, göstergelerin toplum yaşamı içindeki yaşamı olarak tanımlamıştır. Sassure ise dille ilişkilerini incelemiştir.Bunlar dışında Gösterge bilimi inceleyen birçok kuram daha bulunmaktadır.Genel kanaat iletişim üzerine; İletişimi ileti aktarımı olarak ele alan doğrusal süreç modellerinin aksine yapısal modeller , iletişimi bir süreç değil anlamın oluşması olarak ele almaktadırlar.

Yapısal modellerde iletişimin gerçekleşmesi göstergelerden bir ileti oluşmasına bağlıdır.Bir başka deyişle yapısal modeller yapılandırılmış ilişkilerin anlamı nasıl oluşturduğunu inceler. İletişim çalışmaları kapsamında metin olarak filmlere televizyon ve radyo programlarına reklam posterlerine göndermede bulunur.Bu göndermelerin anlamının incelenmesinde gösterge, gösterilen ve gösteren 3 önemli temel varsayımlardır. 3 temel öğeyi Sassure ile incelediğimizde dili kültürleştirmiş " gösteren iletinin alıcı tarafından duyulmasını sağlayan ses imgesi,gösterilen ise , alıcının usunda oluşan anlamdır" şeklinde aktarmış örnek olarakta gösterge bilimsel bir sistem olarak sinema bir dildir, her bir film ise sözdür demiştir.Pierce ise gösterge bilim ve mantık arasında bir ilişki kurmuş ve 3 parçalı modeli oluşturmuştur. Bu modelde gösterge " bir şeyin yerini tutan bir başka şeydir; yorumlayan göstergeyi yorumlayan bir başka şeydir e nesne göstergenin karşılık geldiği şeydir" demiştir. Aynı zamanda Pierce göstergebilimi 3 öğe üzerinde açıklamış göstergenin ; nesnesiyle arasında benzerlik ilişkisi olan gösterge olarak fotoğraf resim, belirtili olarak göstereniyle doğrudan ilişkili gösterge duman ayak izi ve sembol nesnesiyle tutarsızlık ilişkisi bulunan bir gösterge olarak tanımlamıştır.(bayrak trafik ışıkları)

ÇÖZÜMLENME SÜRECİ 

Gösterge bilimsel çözümleme daha çok kültürel çalışmalarla yakın ilişki içindedir.İçerik çözümlemesi niceliksel bir yaklaşım iken , gösterge bilim yapısallaştırılmış bir bütün olarak metinleri çözümlemeye çalışmakta ve gizli yan anlamları da araştırmaktadır. Yani göstergebilim nadiren nicelikseldir ve sıklıkla böylesi yaklaşımları reddetmektedir. Bununla birlikte bazı araştırmacılar, göstergebilimsel çözümleme ve içerik çözümlemesini ya da göstergebilimsel çözümleme ve derinlemesine görüşme tekniğini birleştirerek kullanmaktadır.Özetlersek bir metin ya da sosyokültürel pratikler gibi öğeleri ve onların arasındaki karşıtlığı, bağlantıları ve mantıksal ilişkileri anlamlandırmayı içerir.Bu karşıtlıkların mantıksal ilişkilerini Sassure 2 şekilde açıklar biri dizimsel (sentagmatik) diğeri diziseldir( paradigmatik). Dizimselde metnin görünen anlamının çözümlenmesidir. İlişkilerin incelenmesi , metnin üretimi ve yorumlanmasının altında yatan uzlaşıları ya da birleşme kurallarını açığa çıkartması bakımından önemlidir.

Bir dizim metindeki gösterilenlerin düzenli birleşimidir. Örnek:  Basılı bir reklam, görsel gösterenlerin biri dizimi olabilir. Parça bütün ilişkisi olmakla birlikte ardışıklık ve uzamsal yapı vardır. Pek çok göstergebilimsel sistem drama sinema televizyon ve www gibi uzamsal ve zamansal dizimlerle ilgilidir.

 GÖSTERGEBİLİMSEL İLETİŞİM ÇÖZÜMLEMENİN AŞAMALARI

Çözümlemeye başlamadan önce çözümleme konusuna nesnesıne karar vermek. yani hipotez sağlayacak örneklem oluşturmak

·        Nesnede Örnek bir fotoğraf ise ; kaç kişi var, nerede duruyorlar pozisyonları nedir kullanılan renkler nelerdir ?

·        Metnin yorumlanması, karşıt ilişkiler nelerdir, dilsel göstergeler ve imgesel farklar nelerdir?

·        Kültürel kodların bilgiyi nasıl harekete geçirdiğinin incelenmesi

Metne ilişkin genellemelere ulaşmak- hipotezin doğrulanıp doğrulanmaması . (Başta belirttiğimiz gibi yorumun girmesi)